Boże Narodzenie w różnych krajach świata

PRZESŁANIE ŚWIĄT BOŻEGO NARODZENIA

Boże Narodzenie w różnych krajach świata jest obchodzone na różnorakie sposoby, ale głównym przesłaniem, jakie celebracja Bożego Narodzenia ma szerzyć, jest (wspólne dla wszystkich wyznań i kultur) hasło: Dobra Nowina dla wszystkich ludzi.

Czym jest owa Dobra Nowina? W kontekście teologicznym jest to obwieszczenie światu, że Bóg stał się człowiekiem i zamieszkał wśród nas. Natomiast rozważania ideologiczne prowadzą do przesłania, że to, co boskie, nie powinno być obce śmiertelnikom i wszyscy ludzie, niezależnie od pochodzenia, mogą czynić dobro (na wzór Tego, który nas stworzył).

Wartości wypływające wprost z religijnych ksiąg, takie jak: miłosierdzie czy pojednanie, są ponadczasowe i ponadkulturowe, a także ponadwyznaniowe. Warto o nich rozmawiać w obliczu zbliżających się świąt, zwłaszcza z dziećmi.

JAK ROZMAWIAĆ Z DZIEĆMI O BOŻYM NARODZENIU

Grudzień jest w wielu krajach miesiącem intensywnych przygotowań do świąt. Przedświąteczne zakupy absorbują uwagę dorosłych, a w domach panuje coraz większa krzątanina. Niezwykle łatwo, w natłoku obowiązków, zapomnieć o przygotowaniu także umysłów dzieci na nadejście tych świątecznych dni.

Niezależnie od wyznania czy przekonań, warto jest przedstawiać młodym ludziom wartości, jakie podkreślić ma nadchodzący świąteczny czas. Nośnikiem tych wartości jest symbolika tradycji bożonarodzeniowych. Przybliżając młodym ludziom tradycje, możemy otworzyć drzwi do zrozumienia świątecznego przesłania, aby żyć w zgodzie, wzajemnym poszanowaniu i miłości do drugiego człowieka.

Powszechnie znane w Polsce tradycje związane z obrządkiem świąt Bożego Narodzenia są tak naprawdę kolażem obyczajów wywodzących się z różnych kultur. W dzisiejszych realiach globalizacji coraz więcej świątecznych motywów powtarza się nawet w bardzo oddalonych od siebie krajach. Inne natomiast pozostają wciąż wyłącznie lokalnymi zwyczajami.

Nauka o odmienności kultur i obyczajów, a także próby odnajdywania podobieństw międzykulturowych, są świetnym pomysłem na wzbogacenie wiedzy oraz na poszerzanie ogólnej świadomości wśród dzieci i młodzieży. W szkołach czy przedszkolach (nie tylko na religii czy etyce) powinno się zatem rozmawiać z podopiecznymi o tym, jak wygląda Boże Narodzenie w różnych krajach świata.

Zajęcia prowadzone powinny być w oparciu o materiały, które są zestawieniem najbardziej charakterystycznych motywów bożonarodzeniowych i jednocześnie pozwalają na aktywną naukę poprzez zabawę. Dzięki temu dzieci z pewnością będą skłonne chętnie uczestniczyć w rozmowie. Idealny, bogaty zestaw materiałów znaleźć można tutaj.

Prowadząc zajęcia z dziećmi w oparciu o materiały edukacyjne przedstawiające, jak obchodzone jest Boże Narodzenie w różnych krajach świata, możemy uświadamiać młode pokolenie, że indywidualne wierzenia oraz kultywowane tradycje nie są kluczowym elementem w przesłaniu bożonarodzeniowym. Należy bowiem szukać ich wspólnego mianownika, aby odkryć sens i prawdziwe znaczenie Świąt.

Aby pomóc młodym ludziom zrozumieć sens świątecznej atmosfery, warto jest pokazać im także obyczaje alternatywne względem tych, które kultywuje się w ich domach rodzinnych. Dzięki temu, być może, zechcą spojrzeć na okres świąteczny z szerszej perspektywy, zamiast kojarzyć Boże Narodzenie wyłącznie z prezentami, choinką i dniami wolnymi.

CIEKAWOSTKI DOTYCZĄCE BOŻEGO NARODZENIA, KTÓRE MOGĄ ZASKOCZYĆ

Zastanawiając się, jak obchodzone jest Boże Narodzenie w różnych krajach świata, warto zwrócić uwagę dzieci na zwyczaje panujące w państwach takich jak: Polska, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania i Rosja, a nawet odległy nam Meksyk.

Różnice w obyczajach tych krajów mogą zaskoczyć. Dla przykładu: znana dzieciom w Polsce doskonale postać Świętego Mikołaja nie zawsze wygląda tak samo. Z reguły wyobraźnia dyktuje nam obraz Mikołaja w czerwonym stroju i czapce, charakterystycznego dla współczesnej popkultury. Ale Mikołaj może wyglądać również jak biskup czy Dziadek Mróz w niebieskich szatach, a brytyjski Father Christmas do niedawna ubierał się na zielono!

Zaskakujące może się dla wielu osób okazać także to, że Święty Mikołaj, choć zwykło się uważać, że odwiedza dzieci na całym świecie, niekoniecznie wszędzie się on faktycznie pojawia lub niekoniecznie robi to tego samego dnia. Mikołajowi przypisuje się też różnych pomocników, w zależności od regionu.

I tak oto:

• W Polsce i Niemczech zwykło się przyjmować prezenty od Mikołaja 6 grudnia, a następnie, drugi raz, 24 grudnia pod choinką znajdujemy prezenty, które – zależnie od regionu kraju i indywidualnych przekonań – pochodzą od Gwiazdki, Dzieciątka Jezus, Gwiazdora, Aniołka lub ponownie od Mikołaja.
• We Włoszech natomiast upominki od tamtejszego Babbo Natale (odpowiednika świętego Mikołaja) dzieci znajdują pod choinką dopiero rankiem 25 grudnia (wcześniej prezenty nocą z 5 na 6 grudnia przynosi im wiedźma Befana).
• W Wielkiej Brytanii nie obchodzi się mikołajek na początku miesiąca wcale, a prezenty tamtejszy Father Christmas przynosi dopiero pod choinkę w nocy z 24 na 25 grudnia.
• Dzieci w prawosławnej Rosji prezenty otrzymują dopiero w Nowy Rok i przynosi je Dziadek Mróz z pomocnicą Śnieżynką.
• W Meksyku dla odmiany świętego Mikołaja nie uznaje się wcale, a świąteczne prezenty przynoszą dopiero Trzej Królowie 6 stycznia.

Różnice występują także w przygotowywaniu świątecznych potraw. Zależnie od krajów świata, w których Boże Narodzenie spędzamy, napotkać możemy rzeczy, o jakich wcześniej nawet nie słyszeliśmy. I odwrotnie: niekiedy dzieje się tak, że przez wzgląd na globalizację mamy do czynienia z tradycjami, które na pozór wydawały się nam znane z własnego domu, a okazują się być tak naprawdę zapożyczonymi z innych kultur.

Być może nawet nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy, ale kutia, która gości na niejednym polskim stole w wigilijny wieczór, jest daniem typowo rosyjskim. Postna sałatka kartoflana, którą można z łatwością spotkać w polskich domach, to typowe danie niemieckie, podobnie zresztą jak nadziewana bakaliami strucla.

Różnice, ale i zaskakujące podobieństwa, występują także w przygotowywaniu świątecznych dekoracji. Przykładem są m.in. ciasteczka imbirowe, którymi coraz częściej Polacy dekorują choinki, a które wywodzą się z Niemiec. Ozdobne skarpety rozwieszane przez coraz większą rzeszę Polaków nad kominkiem lub jako niezależna dekoracja domu to natomiast tradycja zapożyczona z Wysp Brytyjskich.

Warto przedstawiać dzieciom, jak wygląda Boże Narodzenie w różnych krajach świata, choćby po to, by poznały genezę poszczególnych tradycji bożonarodzeniowych. Materiały zgromadzone w rzetelnie przygotowanym zestawie ułatwią dorosłym to zadanie.

WAGA ROZPOWSZECHNIANIA TRADYCJI BOŻONARODZENIOWYCH

Szerzenie wiedzy na temat bożonarodzeniowych zwyczajów to okazja do wyjaśnienia również ich symboliki dzieciom. W dzisiejszych czasach niestety coraz częściej dochodzi do sytuacji, że nawet ludzie dorośli, hołdując tradycji, powtarzają to, co wynieśli z domów rodzinnych, jednak bezrefleksyjnie.

Przykładowo: zabiegani w okresie świątecznym ludzie zapominają, co symbolizować ma sianko ułożone przez nich pod obrusem, przygotowany pusty talerz przy wigilijnym stole, dwanaście wigilijnych potraw czy nawet dzielenie się opłatkiem. A przecież wszystko to nie ma być wyłącznie piękną oprawą w ten świąteczny czas.

Powinniśmy pamiętać przede wszystkim o przesłaniu symboliki obrządków świąt Bożego Narodzenia oraz starać się, aby przyszłe pokolenia również rozumiały i ze zrozumieniem kultywowały piękno bożonarodzeniowych tradycji.

Wzbudzone przez dorosłych zainteresowanie młodego pokolenia tym, jak wygląda Boże Narodzenie w różnych krajach świata, pozwoli uchronić te piękne tradycje od zapomnienia.

 

Opracowała: Joanna Zatorowska